Kalaallit Nunaanni nunalerineq

Nunalerineq suli inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut annikitsuinnarmik peqataavoq. Inuussutissarsiummi sammineqarput savaateqarneq, tuttuuteqarneq, nersussuaateqarneq naatitsiveqarnerlu. Tunisassiat amerlanersaat nunatsinni tunineqartarnerat pissutaalluni avammut tuniniaaneq annikitsuinnaavoq, tassa avammut tunisinerup tamarmiusup 0,1 procenteriinnarlugu. Savaaqqat tuttullu neqaat avammut tunineqarnerpaasarput.

 

Kalaallit Nunaanni uumasuuteqartut ukiut ingerlaneranni ikiliartorsimapput. 2013-ip naanerani uumasuutillit katillugit 43-iusimapput. Ukiut qulit ingerlaneranni 23 procentimik appariarneruvoq. Uumasuutillit amerlanerpaat Narsap eqqaaniipput, titartagaq 10.1 takuuk. Uumasuutit nalinginnaasumik ilaqutariinnit ataatsinit ingerlanneqartarput.

 

Titartagaq 10.1. Immikkoortortani uumasuutillit

Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik

 

2013-mi narsaatigineqartut 1.101 hektariupput, taakkununnga ilaallutik narsaatit atorneqanngitsut. Taakku saniatigut 242.000 hektarit missaanik uumasuutit qaqqani ivigartorfissaqarput. Narsaatit 10 hektarit missaat kartoffelinik grønsaginillu naatitsivittut atorneqartarput. Narsaatit katillugit 1.091 hektarit missaaniittut ivikkanik imusassaliarineqartarput ukiuunerani uumasuutinut nerukkaatissiarineqartarlutik.

 

2013-mi uumasuutillit narsaataat agguaqatigiissillugu 25,6 hektarit missaanniippoq. Tamanna Danmarkiminngarnit mikinerujussuuvoq, tappavanimi ingerlataq agguaqatigiissillugu 2013-mi 68 hektariuvoq. Narsaatit 68 procentii Narsap eqqaaniittuupput, titartagaq 10.2-mi tamanna takutinneqarpoq.

 

Titartagaq 10.2. Immikkoortortani narsaatit angissusaat

Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik

 

Kalaallit Nunaanni savaateqarneq uumasuuteqarnermi annertunerpaajuvoq, 2013-mi savat arnavissat piaqqiortitat 19.994-it missaaniipput savaateqarfinni 44-ni. Savaateqarfinnit arfineq marlunni nersussuit 125-it missaat Dexterinik taaneqartartut aamma pigineqarput, takuuk titartagaq 10.3.

 

Nujuitsunik tuttuuteqarfiit marluupput: Isortoq Reindeer Station, Qaqortup eqqaaniittoq aamma Tuttutooq Narsap eqqaaniittoq. Sisortoq tuttuuteqarfiunerpaajusoq ukiumut tuttut 800-1.000-it missaat nammineq toqoraavimmi toqorartarpaat. Toqoraaviup EU-mut tuniniaanissamut piumasaqaatit naammassisimavai. Isortoq Reindeer Station aammattaaq tuttunik nujuitsunik ungalermiussanik piniarnissamut akuerineqarpoq. Tuttut kinguaasiortitat katillugit 3.000-it missaaniipput.

 

Titartagaq 10.3. 2013-mi umasuutit piaqqiortitat

Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik

 

Narsaatillit uumasuutaanut immikkoortillugit ukiut ingerlaneranni qanoq ineriartorsimanerat Titartakkami 10.4-mi takuneqarsinnaavoq, savaatillit, tuttuutillit aamma nersussuaatillit qanoq agguataarsimanerat.

 

2000-mili tuttuutillit amerlassusaat aalaakkaasimavoq, tassa taamanili narsaatillit tamarmiusut 3-4 procentiniittuaannarsimagami. Narsaatillit 86 procentii sinnerlugit suli savaatiliupput. Titartakkami takuneqarsinnaavoq savaatillit ilaat aamma nersussuaateqartalersimasut. 2013-mi narsaatillit sisamat, tassa narsaatillit tamarmiusut 9 procentii savaateqarlutillu nersussuaateqarput.

 

Titartagaq 10.4. Narsaatillit uumasuutaasa ineriartorsimanerat

Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik

 

Savaateqarnermi kinguaassiortitsineq eqqarsaatigalugu annertuumik ineriartorneq pisimavoq. Ukiut ingerlaneranni savaateqarfinnut attaviit pitsanngorsarniarlugit annertuumik aningaasaliisoqartarsimavoq. Savat inaat ivigaasiviillu ullutsinnut naleqquttut sanaartorneqarsimapput, kiisalu ukiornissaanut ivikkanik nerukkaatissiorneq annertusarneqarsimalluni. Kisianni avataaniit saniatigut nerukkaatissat tikisinneqartartut suli tikisinneqartarput.

 

2013-ip naanerani savaatillit ataatsit taamaallaat 100-it ataallugit amerlassusilinnik piaqqiortitaqarput. 2010-ip naaneraniit savaatillit sisamat 100-it ataallugit piaqqiortitaqartut unissimapput. Savaatillit amerlanersaat 100-it 500-iullu akornanni savanik piaqqiortitaqarput. Taamaakkaluartorli 2000-ip kingorna savaatillit 100-it 500-iullu akornanni piaqqiortitallit ikileriarujussuarsimapput, tassa 2000-mi 42-iusimagamik 2013-mi 25-iinnanngorsimallutik.

 

Savaatillit 500-it sinnerlugit piaqqiortitallit ukiut ingerlaneranni amerliartorujoorsimapput. 2013-ip naanerani savaatillit 17-it 500-it sinnerlugit piaqqiortitaqarsimapput, 2000-mut saniliullugu marloriaatinngorsimallutik, tamanna titartagaq 10.5-mi takuneqarsinnaavoq.

 

Titartagaq 10.5. Savaatillit savaatit amerlassusaanut immikkoortillugit

Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik

 

Namminersorlutik Oqartussat tunisinermut tapiissuteqartarput kiisalu savaatillit pilersitsiniarnerannut tapiissuteqartarlutik. 2004-miilli Namminersornerullutik Oqartussat toqoraaviit ingerlannerannut tapiissuteqartarput. Nunalerinermut polikikkikkut suliniutit pisariaqartut pillugit 2004-mi nalunaarusiami missingersuutaavoq toqoraaviit imminnut akilersinnaalissasut savaaqqat toqoraaviliaassassat ukiumut 25-26.000-it tunineqarpata.

 

Savaaqqat neqaannik tunisassiorneq qaffakkiartorpoq, 2008-mi, 2009-mi, 2011-mi aamma 2012-mi savaaqqat tunisat oqimaassusaat appasinnerulaarsimavoq, sialikinnera pissutaalluni savat ivigartarfissaat aamma ivikkat nerukkaatissiat annikinnerusimammata. Savaaqqat toqutassat oqinnerunerannut tamanna pissutaavoq.

 

Titartakkami 10.6-mi takuneqarsinnaapput 2001-miit 2013-mut savat toqorakkat agguaqatigiissillugit oqimaassusaat aamma tamarmiullutik oqimaassusaat kilonngorlugit. 2013-mi savat toqorarneqartut katillugit 293.691 kg-usimapput. Titartakkami aamma takuneqarsinnaavoq savat toqutassat agguaqatigiissillugu kg-nngorlugu oqimaassusaat 2008-mi 2009-milu aamma 2011-mit 2012-mut appasinnersoq aasaanerani nunap panernera pissutaalluni. Savaaqqat neqaat nunatsinni tunineqartartut amerlanerpaajupput.

 

Titartagaq 10.6. Savaaqqanik tunisassiorneq aamma savaaqqap toqutassap agguaqatigiissillugu oqimaassusaa

Malugiuk: Titartagaq taana 30. apriili 2015 nutarterpoq

Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik